Με αφορμή την 18η Νοεμβρίου, που έχει οριστεί ως ημέρα ευαισθητοποίησης κατά της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών, παραθέτω ορισμένες σκέψεις  που μπορεί να βοηθήσουν περισσότερο σχετικά με το πολύ σοβαρό αυτό θέμα:

Τεκμηριωμένα Δεδομένα:

  • Η χώρα μας δυστυχώς κατέχει την αρνητική πρωτιά όσον αφορά την παρουσία πολυανθεκτικών στελεχών μικροβίων
  • Αυτό σημαίνει ότι με την πάροδο του χρόνου αναπτύσσονται νεότερα στελέχη μικροβίων με αντοχή σε όλο και περισσότερα αντιβιοτικά
  • Οι ασθενείς που μεταφέρονται από Ελλάδα προς τις Χώρες της Βόρειας Ευρώπης για Νοσηλεία ή που νοσούν εκεί κατά τη διάρκεια ταξιδιού, τίθενται υπό ειδική παρακολούθηση σε ξεχωριστούς χώρους λόγω της επιβεβαιωμένης φορείας πολυανθεκτικών στελεχών μικροβίων, όπως ο MRSA (πολυανθεκτικός σταφυλόκοκκος)

Αιτίες Προβλήματος Πολυανθεκτικότητας μικροβίων:

  • Οι ιατροί προβαίνουμε σε υπερσυνταγογράφηση αντιβιοτικών, που πολλές φορές γνωρίζουμε κι εμείς ότι δεν χρειάζονται και δεν πρόκειται να προσφέρουν κάποιο όφελος στον ασθενή
  • Οι χειρουργοί ενώ πρέπει να ακολουθούμε αυστηρά τις ευρωπαϊκές και ελληνικές κατευθυντήριες οδηγίες για την χρήση αντιβιοτικών, κάνουμε αλόγιστη χρήση έως και κατάχρηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι για μια χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης κήλης, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, αρκεί μια προφυλακτική δόση αντιβίωσης διεγχειρητικά. Όμως παρατηρείται το φαινόμενο η πλειοψηφία των χειρουργών να χορηγεί αντιβίωση διεγχειρητικά, μετεγχειρητικά ή ακόμα και μετά την έξοδο του ασθενούς από το νοσοκομείο. Περισσότερο αυτό αποδίδεται στο φόβο των χειρουργών μπροστά στο ενδεχόμενο λοίμωξης, που όμως στην πραγματικότητα δεν προλαμβάνεται με τα φάρμακα, αλλά με προσεκτική χειρουργική τεχνική, αντισηψία, νοσηλευτική φροντίδα κτλ.
  • Οι πολίτες στην Ελλάδα απολαμβάνουν του προνομίου να μπορούν να πάρουν οποιοδήποτε αντιβιοτικό θέλουν (εκτός των υπό περιορισμό αντιβιοτικών) χωρίς ιατρική συνταγή από όλα τα φαρμακεία. Αυτό είναι αδιανόητο καθώς δεν μπορούν να γνωρίζουν αν για το σύμπτωμα που έχουν πρέπει να λάβουν αντιβιοτική αγωγή.
  • Οι επιστημονικές ιατρικές εταιρείες δεν ευαισθητοποιούν τους πολίτες σε επαρκή βαθμό σχετικά με την ορθή χρήση αντιβιοτικών
  • Το νομοθετικό πλαίσιο όσον αφορά τη χρήση αντιβιοτικών παραμένει ακόμα θολό, ενώ οι ενδονοσοκομειακές επιτροπές λοιμώξεων αδυνατούν να επιβάλλουν τα πρωτόκολλα θεραπείας όσον αφορά τις λοιμώξεις

Πως μπορούμε να προστατεύσουμε τα αντιβιοτικά από την αντοχή:

  • Πρέπει καταρχήν, κι αυτό χωρίς να θέλω να έρθω σε αντιπαράθεση με τους φαρμακοποιούς, να απαγορευτεί ρητά η ελεύθερη πώληση αντιβιοτικών χωρίς ιατρική συνταγή
  • Πρέπει οι πολίτες να καταλάβουν ότι με τα αντιβιοτικά δεν γίνονται καλύτερα, αλλά θέτουν τον εαυτό τους σε μεγαλύτερο κίνδυνο σε περίπτωση μελλοντικής νόσησης από σοβαρή λοίμωξη
  • Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι οι ιώσεις δεν αντιμετωπίζονται με αντιβίωση. Το 80-90% των εμπυρέτων ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες αποδίδονται σε ιογενείς λοιμώξεις και επομένως δεν χρειάζονται αντιβίωση
  • Πρέπει σε οποιαδήποτε περίπτωση οι ιατροί όσον αφορά τις λοιμώξεις, είτε αυτό αφορά πρόληψη είτε θεραπεία, να ακολουθούν αυστηρά τις κατευθυντήριες οδηγίες
  • Πρέπει οι επιτροπές νοσοκομειακών λοιμώξεων να αυστηροποιήσουν τους ελέγχους και να θεσπίσουν σε συνεργασία με το επιστημονικό συμβούλιο κάθε νοσοκομείου ένα πλαίσιο λειτουργίας που δεν θα επιτρέπει την αυθαίρετη και αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών

Είναι τραγικό κάθε χρόνο νέοι άνθρωποι που νοσηλεύονται στις ΜΕΘ να χάνουν τη ζωή τους από πολυανθεκτικά στελέχη μικροβίων, και οι ιατροί των μονάδων εντατικής θεραπείας να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν ακόμα και πολύ προωθημένα αντιβιοτικά τέταρτης γενιάς.

Τα αντιβιοτικά που διαθέτουμε αυτή τη στιγμή αποτελούν ένα σημαντικό λίθο για την αντιμετώπισης των μικροβιακών λοιμώξεων. Είναι κρίμα η μη ορθή χρήση τους ουσιαστικά να θέτει αυτά σε αχρησία. Αν λάβουμε υπ’όψιν και την οικονομική άποψη του θέματος, μιλάμε για κατασπατάληση χωρίς ουδό τόσο φαρμάκων όσο και πόρων υγείας.

-Έχουμε καθήκον ως ιατροί να προστατεύσουμε τα φάρμακα που διαθέτουμε και να τα χορηγούμε σύμφωνα με απόλυτες ενδείξεις.

-Έχουμε καθήκον ως πολίτες να προστατεύσουμε τα φάρμακα που η έρευνα μας παρέχει

-Έχουμε υποχρέωση ως πολιτεία να αντιληφθούμε ότι υπάρχει μέγα θέμα με τη χρήση αντιβιοτικών. Η πολιτεία οφείλει να θέσει αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο όσον αφορά τη χρήση των αντιβιοτικών, με στόχο τη διαφύλαξη των υπαρχόντων αντιβιοτικών φαρμάκων και την προστασία των πολιτών από πολυανθεκτικά στελέχη μικροβίων.

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια δεν έχουν βγει στη παραγωγή παρά ελάχιστα νέα αντιβιοτικά. Αυτό πρέπει να μας ευαισθητοποιήσει περισσότερο ως λειτουργούς υγείας ως προς την ορθή χρήση.

Έχει αποδειχθεί ότι όπου εφαρμόστηκαν αυστηρά οι κατευθυντήριες επιστημονικές οδηγίες και απαγορεύτηκε η ελεύθερη πώληση αντιβιοτικών, μειώθηκαν σημαντικά τα ποσοστά πολυανθεκτικών στελεχών.

Στην Ελλάδα μπορούμε να θέσουμε ως στόχο τη μείωση του ποσοστού πολυανθεκτικών  στελεχών στο 50% στην επόμενη πενταετία. Σύμμαχοι σε αυτό πρέπει να είναι πρώτα οι ιατροί και στη συνέχει οι πολίτες.

Έχουμε ένα πολύτιμο όπλο, τα αντιβιοτικά. Ας το προστατεύσουμε χωρίς να το στρέφουμε εναντίον μας.