Τα περιεδρικά αποστήματα αποτελούν συχνή νοσολογική κατάσταση ιδιαίτερα σε νεαρές ηλικιακές ομάδες. Η ηλικία εμφάνισής τους είναι κυρίως από 25-50 έτη, χωρίς όμως να μπορούν να αποκλειστούν και εξαιρέσεις σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Εντοπίζονται σε διάφορες θέσεις πέριξ του πρωκτού. Έχουν την τάση να εμφανίζονται ως μια επώδυνη ψηλαφητή μάζα στην περιοχή του πρωκτού με επέκταση στο γλουτό. Η μάζα αυτή είναι σκληρή και ταχύτατα εξελισσόμενη. Μπορεί μέσα σε λίγες ώρες έως 1 ημέρα να διπλασιαστεί σε διαστάσεις και να επεκταθεί προς το περίνεο. Οι ασθενείς παρουσιάζουν εκτός από πόνο, πυρετό με ρίγος και αδυναμία να καθίσματος στην ευαίσθητη περιοχή.
Κλινικά το περιεδρικό απόστημα παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά μιας φλεγμονώδους μάζας με οίδημα, διόγκωση, ερυθρότητα και κλυδασμό ενδεικτικό συλλογής πύου. Χρειάζεται προσοχή καθώς μερικές φορές ένα περιεδρικό απόστημα εκλαμβάνεται λανθασμένα ως φλεγμαίνουσα κύστη κόκκυγος.
Τα περιεδρικά αποστήματα οφείλονται σε απόφραξη πρωκτικών αδενίων. Η αιτία που δημιουργείται ένα περιεδρικό-περιπρωκτικό απόστημα είναι στις περισσότερες περιπτώσεις η ύπαρξη περιεδρικού συριγγίου, δηλαδή μιας ανώμαλης επικοινωνίας ενός εσωτερικού στομίου (συνήθως μέσα στον πρωκτό) με ένα εξωτερικό στόμιο στο πρωκτόδερμα. Οι ασθενείς πολύ συχνά αναφέρουν στο ιστορικό τους ότι βλέπουν υγρό στο εσώρουχό τους για πολλούς μήνες, που δεν μπορούν να εξηγήσουν.
Από τη στιγμή που θα διαγνωστεί ένα περιεδρικό απόστημα, χρήζει άμεσης χειρουργικής διάνοιξης και παροχέτευσης. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υπάρχει καθυστέρηση καθώς όπως αναφέρθηκε αυτά τα αποστήματα έχουν την τάση ταχύτατης επέκτασης στο λίπος του ευθυισχιακού βόθρου και επέκτασης προς το περίνεο. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου ένα παραμελημένο περιεδρικό απόστημα επεκτάθηκε προς το όσχεο με πρόκληση μιας θανατηφόρου πολλές φορές κατάστασης που ονομάζεται γάγγραινα Fournier.
Οι ασθενείς λαμβάνουν αντιβιοτικά τόσο πριν όσο και μετά τη διάνοιξη του αποστήματος.
Μετά την ευρεία διάνοιξη και παροχέτευση του περιεδρικού αποστήματος ακολουθούν καθημερινές αλλαγές τραύματος. Συνήθως η επούλωση του τραύματος απαιτεί 20-30 ημέρες. Αφού γίνει επούλωση πρέπει απαραίτητα να γίνει διερεύνηση της αιτιολογίας του αποστήματος. Προς τούτο πρέπει να γίνει αρχικά Μαγνητική Τομογραφία Πυέλου ( Pelvic MRI) που στις περισσότερες περιπτώσεις αναδεικνύει τη ύπαρξη συριγγίου. Σε περίπτωση που τα αποτελέσματα της Μαγνητικής Τομογραφίας δεν είναι τόσο σαφή, μπορεί να διενεργηθεί Διορθικό Υπερηχογράφημα (Endorectal Ultrasound).
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε περιπτώσεις παρουσίας αποστημάτων σε πολλαπλές θέσεις, πρέπει να τίθεται υποψία φλεγμονώδους νόσου του εντέρου όπως η νόσος Crohn και να διερευνάται καταλλήλως.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ύπαρξη συριγγίου, αντιμετωπίζεται χειρουργικά ανάλογα με τη θέση εντόπισης.
Συμπερασματικά, ένα απόστημα στην περιοχή του πρωκτού και του γλουτού δεν πρέπει επ’ουδενί να θεωρείται απλό και να γίνεται μόνο μικρή διάνοιξη και παροχέτευση. Πρέπει πάντοτε να προβαίνουμε σε ενδελεχή εξέταση της περιοχής και να προειδοποιούμε τον ασθενή για την πιθανότητα ύπαρξης συριγγίου. Είναι πολλαπλά τα περιστατικά υποτροπιάζοντων αποστημάτων που ποτέ δεν διερευνήθηκαν για ύπαρξη συριγγίου. Η ευρεία διάνοιξη και παροχέτευση αποτελεί μέθοδο εκλογής άμεσης αντιμετώπισης του αποστήματος, ενώ χρειάζεται καθημερινή παρακολούθηση της πορείας του προς αποκλεισμό υποτροπής ή επέκτασης σε άλλες δομές.
Η αντιμετώπιση πρέπει να γίνεται από χειρουργό έμπειρο στη χειρουργική του πρωκτού πολλές φορές με χορήγηση αναισθησίας, αφού η επέκταση του αποστήματος πολλές φορές εκπλήσσεις διεγχειρητικά.